بتوانيد برخي از آثار نماز در زندگي فردي و اجتماعي انسان را نام ببريد. |
نماز اسرار و حکمت هاي متعددي دارد. عبادت نماز از رموز فراوان انسان سازي برخوردار است. انسان را توان آن نيست که به تمام اسرار نماز احاطه يابد، ولي به قدر بضاعت خود مي تواند، بخشي از آن ها را به فهم آورد که مهم ترين آن ها عبارتند از:
1.
ياد خدا : قرآن يکي از اسرار نماز را ياد خدا مي داند و مي فرمايد: «أقِم الصَّلاهَ لِذِکري» به ياد من نماز را بر پا دار. (طه: 14)ياد خدا آرامش دهنده دل ها و زنده کننده و عامل تکامل بسياري از فضايل و همچنين بسط عدالت و گسترش حق و حقيقت و اجتناب از تجاوز به حقوق فرد و اجتماع است.
2. وحدت : نماز در اوقات معين، نموداري از وحدت و يگانگي امت بزرگ اسلامي است. همه مسلمانان در اوقاتي خاص رو به قبله ايستاده، با تشريفاتي خداوند جهان را مي پرستند. اين خود، تجلي بزرگي از اتحاد و يگانگي است که مسلمانان را به ريسمان عبادت و ارتباط با خدا، به هم پيوسته و متحد مي کند. امروزه نمازهاي جمعه در کشورهاي اسلامي و نماز جماعت در مساجد از بزرگ ترين مظاهر وحدت امت اسلامي است.
3.پرهيز از گناه : نمازگذار ناچار است براي صحت و قبولي نماز خود، از گناهان اجتناب ورزد. مکان و لباس نماز، بايد از حلال باشد و نمازگذار مجبور است آب غسل و وضو را از مال حلال فراهم سازد. اين گونه وظايف باعث مي شود که او در کار و کسب خود احتياط کند و بنابر موازين شرع به کسب و کار بپردازد. قرآن در اين باره مي فرمايد:
«اِنَّ الصلاهَ تَنهي عَنِ الفَحشاء و المُنکَر» همانا نماز [انسان را] از زشتي ها و گناه باز مي دارد. (عنکبوت: 45)نماز تمرين دوري از گناه و تقويت روح ايمان و توجه به خدا است و مقصود قرآن از اينکه نماز مايه دوري از گناه است، اين نيست که هر نمازگذاري در برابر همه گناهان معصوم است، بلکه مقصود اين است که نماز، موجب ياد خدا و سبب توجه به مقام ربوبي مي شود و اثر طبيعي چنين توجهي، اين است که درانسان، زمينه اطاعت و ترک از گناه پديد مي آيد. هر قدر نماز، با روح تر و کامل تر باشد اثر تربيتي و باز دارندگي آن از گناهان نيرومندتر است.
4.اطاعت پذيري : نماز، حس اطاعت و تبعيت از کمال مطلق را نيرومند مي کند. نماز تمريني براي اين احساس است تا انسان در برابر هر کمال به ويژه کمال مطلق سر تسليم فرود آورد. نماز انسان را در برابر خدا و اولياء الهي تسليم مي نمايد و در برابر بت و طاغوت سرکش مي کند.
5.بهداشت تن : نمازگذار بايد در مواقع مشخص، همه بدن را بشويد و بيشتر اوقات بايد وضو بگيرد و نظافت بدن و مواضع وضو را از هر نظر مراعات کند. نماز علاوه بر بهداشت روان، مايه بهداشت جسم و تن نيز مي باشد و بايد از آلودگي و نجاسات ظاهري انسان و لباس نمازگذار به دور باشند.
6.اخلاص : شرط پذيرفته شدن نماز اين است که نمازگذار در انجام اين وظيفه، اخلاص داشته باشد و از انگيزه هاي پست مادي، مانند جلب نظر ديگران يا نفع مادي (ريا) يا از سر عادت صِرف، دور باشد. مقصود از اخلاص اين است انگيزه عبادت و پرستش خدا فقط انجام تکاليف الهي، يا بالاتر از آن شايستگي ذات او براي عبادت باشد. عنصر اخلاص درآدمي، باعث پرورش روحيه عبودت به عنوان يک صفت متعالي مي گردد و اين روحيه مبدأ بسياري از فضايل اخلاقي است.
7. شادابي و نشاط : چون نمازگذار به نماز مي ايستد بايد با نشاط نماز بگذارد. اگر با کسالت به اين عمل بپردازد، پسند خداوند نخواهد بود. بنابراين هر چند نماز براي تقرب به خدا و بندگي او ادا مي شود ولي از شرايط آن نشاط و شادابي است و کسي که در پنج وقت نماز از کسالت و خمودگي پرهيز کند، پرهيز از کسالت شيوه زندگي او مي شود، قرآن، منافقان را از آن رو که با کسالت به نماز مي ايستند مذمت مي کند و مي فرمايد:
«وَ اِذا قامُوا الِي الصلاهِ قامُوا کُسالي» و هنگامي که به نماز بر مي خيزند، با کسالت بر مي خيزند. (نساء: 142)8.وقت شناسي : کسي که معمولاً در پنج وقت خاص به نماز مي ايستد و مي کوشد تا در اول وقت نماز بگذارد معمولاً در ديگر کارها نيز از نظم دقيق پيروي مي کند. قرآن در اين باره مي فرمايد:
«اِنَّ الصلاه کانَت عَلي المؤمنينَ کتاباً موُقوتاً» همانا نماز بر مؤمنان، در اوقات معين مقرر شده است. (نساء: 103)«فًوَيل للمصلّين الَذينَ هُم عَن صلاتِهِم ساهُون» پس واي بر نمازگذاراني که در نماز خود سهل انگاري مي کنند . (ماعون: 4 و 5).